Tercüme-i Tefsīr-i Ebü'l-Leys es-Semerḳandī
Start new search. Download as XML
Summary View
- Country
- Turkey
- City
- Istanbul
- Institution
- Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi
- Collection
- Yazma Bağışlar
- Shelfmark
- 6504
Contents
- Tercüme-i Tefsīr-i Ebü'l-Leys es-Semerḳandī (Ahmed Dâi, active 1387-1421)
-
- Author
- Ahmed Dâi, active 1387-1421
- ﺍﺤﻤﺪِ ﺪﺍﻋﻰ
- Show other names
- Aḥmed-i Dāʿī
- Ahmed Dâi, active 1387-1421 (authorised)
- Ahmad Dâʻî, active 1387-1421 (variant)
- Aḥmed bin İbrāhīm bin Muḥammed, active 1387-1421 (variant)
- Ahmed Dâi, fl. 1387-1421 (variant)
- Ahmed-i Dāʻī, active 1387-1421 (variant)
- احمد داعى (variant)
- Biographical notes
- Aḥmed-i Dāʿī was a distinguished figure in early Ottoman literature. Renowned for his literary skills, Dāʿī was also a prolific writer. From his original works and translations we can infer that he had knowledge in various fields such as poetry, tafsir, astronomy, astrology, dream interpretation, language (Turkish, Arabic and Persian), and medicine. His father’s name is İbrāhīm ; his grandfather’s name is Meḥmed. Sources agree that Aḥmed-i Dāʿī is from the principality of Germiyān, but his date and place of birth are not certain. We can tell from his works that he lived during the reigns of Murād I (d. 791/1389), Yaʿḳūb II of Germiyān (d. 831/1428) , Emīr Süleymān (d. 813/1411) and Murād II (d. 855/1451). According to ʿĀlī and Sehī, he served as qadi in the principality of Germiyān for some time. Yaʿḳūb II took him under his patronage after the death of Germiyān prince Süleymān Şāh (d. 789/1387). Emīr Süleymān, who was known to be very generous to men of letters, probably took him under his patronage after the defeat of Yaʿḳūb II by Yıldırım and the subsequent Ottoman annexation of the Germiyān lands. Aḥmed-i Dāʿī dedicated his work Çeng-nāme, written in 808 AH [1406 CE], to Emīr Süleymān. In his Dīvān, he also wrote some poems in praise of Emīr Süleymān. After the death of Emīr Süleymān in 813 AH [1411 CE], Aḥmed-i Dāʿī began serving under the patronage of Çelebi Meḥmed (816/1413-824/1421), as is evident from a qasida that he wrote for the latter’s enthronement. Aḥmed-i Dāʿī dedicated his Persian Dīvān to Vezīr-i aʿẓām ʿOsmāncıḳlı Ḫalīl Pāşā (d. after 816/1413). After a period of low attention, he was finally accepted to the court as a tutor for Çelebi Meḥmed (816/1413-824/1421) son Murād II (824/1421-848/1444). He wrote his Arabic to Persian dictionary ʿUḳūdü’l-cevāhir for Murād II (824/1421-848/1444). After Çelebi Meḥmed (816/1413-824/1421) death in 824 [1421 CE], Murād II (824/1421-848/1444) took him under his patronage. He wrote Tercüme-i Tezkiretü’l-evliyā during this period, probably his last work. Aḥmed-i Dāʿī’s date of death is unknown. There is a mosque, a district and a hammam known by his name in Bursa . According to tradition, the tomb near the mosque known as Dāʿī Dede belongs to him.
- Title
- Tercüme-i Tefsīr-i Ebü'l-Leys es-Semerḳandī
- ترجمه تفسير أبو الليث السمرقندي
- Notes
- The work is Dāʿī’s translation of Abū al-Layth al-Samarqandī’s (d. 373/983) Arabic tafsir. It is accepted to be the first tafsir of the Quran translated into Turkish in Anatolia. It is dedicated to Emīr Süleymān and written at the behest of Umūr Bey (d. 865/1461) son of Timūrṭāş Pāşā (d. 806/1404) . Beside the translation, Dāʿī also added his explanations to the work, as well as a muqaddima in verse. The manuscripts at the Istanbul University Library and Süleymaniye Library include this muqaddima. According to Abdulbaki Çetin, this work belongs not to Aḥmed-i Dāʿī but rather to Mūṣā b. Ḥacı Ḥüseyin İznikī who uses the term “dāʿī” (a well-wisher) as an adjective for himself.
- Main language of text
- Turkish
- Bibliography
- Studies
- Aksu, Rabia. "Tercüme-i Tefsir-i Ebu’l-Leys-i Semerkandî, (Enfâl ve Tevbe Sureleri, 68b/19-114b/11, Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2006.
- Alakese, Ayşe Nur. "Tercüme-i Tefsir-i Ebu’l-Leys-i Semerkandî, (Mâ’ide Suresi, Dil İncelemesi-Metin-Dizin)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2002.
- Budak, Aslı. "Tercüme-i Tefsir-i Ebu’l-Leys-i Semerkandî, (45b-91a, Giriş-Metin-Dizin)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2002.
- Dalkıran, Hasan. "Tercüme-i Tefsir-i Ebu’l-Leys-i Semerkandî, (Yusuf-Ra’d-İbrahim- Sureleri Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2006.
- Daşdelen, Ömer. "Ahmed-i Dai Tercüme-i Tefsir-i Ebu'l-Leys-i Semerkandi Hicr, Nahl, İsra sureleri (189b-233a) giriş-metin-dizin-tıpkıbasım." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2008.
- Ertik, Mehmet. "Ahmed-i Dâ'î tercüme-i tefsîr-i Ebu'l-Leysi Semerkandî (103b-154b) (giriş-metin-dizin tıpkıbasım)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2007.
- Gedik, Şahabettin. "Ahmed-i Dâ’î Tercüme-i Tefsîr-i Ebu’l-Leys-i Semerkandî [142/82b-142/132a] Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2008.
- Gonca, Sema. "Ahmed-i Dâ’î: Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leys-i Semerkandî, Araf suresi, (Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2002.
- Koç, Hatice. "Ahmed-i Dâ’î’nin Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leys-i Semerkandî Adlı Eseri (En‘âm suresi)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2002.
- Kut, Günay. "Ahmed Paşa, Bursalı." Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 2Istanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1989: 111-112.
- Topaloğlu, Elif. "Ahmed-i Dâî, Tercüme-i Tefsir-i Ebü’l-Leys es-Semerkandi, Nisa suresi (Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2003.
- Uğursal, Ulviye. "Ahmed-i Dâ'î tercüme-i Tefsîr-i Ebü'l- Leys-i Semerkandî Yûnus ve Hûd sureleri [114b/12-151b/01] (metin-dizin-tıpkıbasım)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2007.
- Vursun, Pınar. "Ahmed-i Dai Tercüme-i Tefsir-i Ebu'l-Leys-i Semerkandi [142/188b-195b] [143/01a-50a] giriş-metin-dizin-tıpkıbasım." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2008.
- Yılmaz, Birgül. "Ahmed-i Dâ’î: Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leys-i Semerkandî, Âl-i ‘İmrân suresi (Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2002.
- Çetin, Abdulbaki. "Ebu’l-Leys Semerkandî Tefsirinin Türkçe Tercümesi Üzerine.” (): ." Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. , no. 22 2007: 60-75.
- Çiçek, Ali. "Ebu’l-Leys es-Semerkandî Tefsiri Tercümesi İlk üç Surenin Dil Özellikleri (İnceleme-Metin-Dizin)”." unpublished PHD thesis, Erzurum: Atatürk University, 2003.
- Özdemir, Yasemin. "Ahmed-i Dâî: Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leys-i Semerkandî, [Yasin suresi], (Giriş-Metin-Sözlük)." unpublished MA thesis, İstanbul: Marmara University, 2000.
- Özkan, Mustafa. "Şeyhî'nin Hüsrev ü Şîrin'i ve Rûmî'nin Şîrin ü Perviz'i." İlmi Araştırmalar, İstanbul. 9 2000: 179-1929.
- Özkan, Abdurrahman. "Ahmedi Dâî’nin Tefsîr Tercümesi’nin Manzum Mukaddimesi ve Dil Özellikleri." Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi. , no. 11 2002: 1-57.
- Show filiations
- Balıkesir İl Halk Kütüphanesi 906
- Bayezit Devlet Kütüphanesi 304
- Bayezit Devlet Kütüphanesi 303
- Bayezit Devlet Kütüphanesi 290
- Konya Bölge Yazma Eser Kütüphanesi 1585
- Konya Bölge Yazma Eser Kütüphanesi 1619
- Konya Bölge Yazma Eser Kütüphanesi 1648
- Konya Bölge Yazma Eser Kütüphanesi 1686
- Nuruosmaniye Yazma Eser KÜtüphanesi 140
- Nuruosmaniye Yazma Eser KÜtüphanesi 142
- Nuruosmaniye Yazma Eser KÜtüphanesi 141
- Nuruosmaniye Yazma Eser KÜtüphanesi 143
- Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi 631
- Nuruosmaniye Yazma Eser KÜtüphanesi 138
- Nuruosmaniye Yazma Eser KÜtüphanesi 137
- Nuruosmaniye Yazma Eser KÜtüphanesi 139
- Konya Bölge Yazma Eser Kütüphanesi 1575
- İstanbul Üniversitesi Nadir Eserleri Kütüphanesi 8248
- Kayseri Raşit Efendi Eski Eserler Kütüphanesi 87
Physical Description
- Number of folios
- 366 ff.
- Columns
- 1
- Ruled lines
- 19
- Hand
- Copyist:Ḥüseynī Maşrıḳī, حسینی مشرقی
History
- Date of copy
- 16th. century